Như ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới, sau một thời gian làm việc đóng góp cho xã hội quốc gia sở tại, người dân Mỹ, khi đến tuổi già cũng đều được nghỉ hưu. Nhìn lại quá khứ rồi hướng về tương lai thì thấy rằng, nếu một người ra đời làm việc khi anh ta ở độ tuổi 25 (Tức là khi mới tốt nghiệp đại học) đến 65 tuổi thì đã có được thời gian làm việc là 40 năm, khi đó là tuổi được hưởng trọn số lương hưu, là tiền của chính mình và chủ đã đóng vào quỹ an sinh xã hội trong thời gian lao động.
Với từng đặc thù ngành nghề khác nhau, và phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan bên ngoài, người xin nghĩ hưu có thể đến tuổi hưu (Do quá già) hoặc người bệnh tật không thể lao động tiếp, chứ thông thường, rất ít người Mỹ về hưu ở tuổi 50 và ngay cả tuổi 55 hay 60 cũng rất ít. Trừ khi, họ là những người thật giàu hay những ai đương là công chức thành phố, tiểu bang, liên bang, hoặc các thành phần cảnh sát, cứu hỏa hay giáo chức với quỹ hưu bổng riêng thì có thể nghỉ hưu sau 25, 30 năm trong những nghề ấy. Để được gọi là “người già” và người “bệnh tật” Mùa gió heo may xin giải nghĩa cơ bản của hai cụm từ này:
– Người già: Đúng 65 tuổi trở lên.
– Người bệnh tật: Người chưa tới 65 tuổi, nhưng vì mắc các chứng bệnh nan y và được Bác sĩ chuyên môn hay được Hội đồng y-khoa xác nhận trên giấy tờ (hồ sơ bệnh lý).
Người già và người bệnh tại Mỹ, trong trường hợp nếu xét thấy không còn đủ sức khỏe đi làm thì cứ việc làm đơn xin hưởng tiền trợ cấp xã hội (SSI). Đơn này, gởi lên sở xã hội địa phương nơi đang cư trú. Người bệnh gởi kèm theo một hồ sơ bệnh lý (nếu ai không rành thì có thể nhờ một luật sư lo giúp).
Viết tắt SSI (Supplemental security Income) là cụm từ dành để chỉ chung cho người già và người đang mắc bệnh, không phải như một vài người hiểu lầm, cho rằng hưởng tiền SSI là người bệnh. Người già, người bệnh không đi làm (đồng nghĩa không đóng thuế) mà hưởng tiền trợ cấp xã hội thì đều gọi là tiền SSI. Tiền này chỉ có thể được hưởng khi còn đang ở Mỹ, khác với những người có đi làm (có đóng thuế), đến khi già về hưu thì tùy theo mức lương nhiều hay ít, nếu lương hưu nhiều hơn tiền già thì hưởng theo mức lương hưu, còn ít hơn thì sẽ cộng thêm tiền già vì tiền đó là tiền SSA (Social Security Adminitron), người hưởng tiền này thì dù đang ở Mỹ hay đến nước nào đó để cư trú thì số tiền (SSA) này sẽ được chuyển thẳng về cho người thụ hưởng ở nơi đó.
A/ Về trợ cấp xã hội:
Tiền SSI dành cho người già, người bệnh đều được tính như nhau. Theo luật liên bang ở Hoa Kỳ, số tiền xã hội dành cho khắp các tiểu bang là bằng nhau, tuy nhiên, còn tùy theo mỗi tiểu bang, cụ thể là, nếu có tiền thặng dư thì sẽ phụ cấp thêm. Riêng tại tiểu bang Californiacho, mức hưởng trợ cấp xã hội được cho là tương đối cao nhất.
Hiện nay đối với người già, hay cả người bệnh ở Cali, đều được trợ cấp 712 USD dành cho một người và khoảng 632,50 USD nếu hai vợ chồng cùng hưởng SSI và cùng ở một địa chỉ. Người già hay người bệnh tật, tùy vào mức độ già yếu hay độ tàn phế, nếu cần một người săn sóc, thì lại làm đơn xin và người chăm lo hằng tháng sẽ được hưởng thêm một số tiền nữa khoảng 300 USD hay 400 USD.
B/ Về nhà ở và nơi cư trú:
Đối với người già hay người bệnh, nếu cảm thấy không thích ở chung với gia đình con cháu thì có thể xin được cấp nhà. Đây là hình thức giúp đỡ của chính phủ Mỹ, muốn trợ cấp để phụ trả thêm cho hơn 1/2 số tiền thuê nhà hằng tháng.
C/ Về thẻ y tế miễn phí.
Có 2 loại thẻ:
– Người già: Được cấp loại thẻ Medicare (gồm 2 bậc A_B) thẻ này có giá trị sử dụng trong khắp các tiểu bang.
– Người bệnh: Dù có thể chưa đến 65 tuổi, được cấp thẻ Y tế miễn phí (thẻ Medical). Thẻ này chỉ sử dụng trong tiểu bang Cali.
Thẻ Y Tế miễn phí Medical hay Medicare về hình thức sử dụng tuy có khác, nhưng tựu chung 2 loại thẻ này đều có giá trị ngang nhau:
– Đi khám Bác Sĩ không tốn tiền
– Đi mua thuốc theo toa Bác sĩ không tốn tiền (trừ 1 số thuốc đặc biệt)
– Nằm điều trị tại bệnh viện: Không tốn tiền (kể cả ăn uống)
Ngoài ra, đối với người già, người bệnh ở Mỹ còn được hưởng thêm nhiều quyền lợi phụ khác, như những người lớn tuổi kể từ 60 tuổi trở lên có thể đến các cơ quan Commodity Supplemental Food Program For Seniors của địa phương ghi tên và cứ hằng tháng nhận lãnh phần quà là các thùng thực phẩm (gồm đồ hộp, nước giải khát, sữa hộp, sữa bột, pho-mát, noode soup…)
Người già, người bệnh thậm chỉ còn được giảm giá mỗi khi đi mua sắm (tùy theo mỗi tiệm và tùy theo đến thời kỳ thuận tiện). Họ cũng được tiếp đón ưu tiên khi xếp hàng, lên xe, nếu di chuyển bằng xe bus. .
Đặc biệt hơn, những người già, người bệnh còn được ưu đãi khi đi học. Hằng năm, vào dịp ra trường, không thiếu gì những vị cao niên và tàn tật đi xe lăn lên nhận bằng đại học. Có lần người viết bài này đến đón con học tại trường đại học O.C.C khi tan lớp, đứng nhìn không phân biệt được giáo sư với học sinh vì học trò, có khi còn nhiều tuổi hơn thầy giáo.
Theo Văn Tiến Bình
