Quả ô mai, kẹo lạc, mứt hoa quả, bánh in,…chính là mảnh ghép khó phai với Tết trong ký ức và tuổi thơ của bao thế hệ người Việt. Để đến bây giờ, mỗi độ Tết về những câu chuyện cũ về Tết xưa, bánh mứt xưa vẫn không thôi khiến người ta nhắc nhớ.
Bánh in
Là loại bánh có xuất xứ từ Huế, bánh in xuất hiện trong khay bánh mứt mọi gia đình miền Trung vào Tết xưa. Hẳn trong ký ức của nhiều người vẫn nguyên vẹn hình ảnh xay bột, in bánh, đập khuôn để có những chiếc bánh in hình hoa, hình chữ,…sắc nét đẹp đẽ và không kém phần ngon lành. Được làm từ bột năng, bột nếp, đậu xanh, đường, các nguyên liệu khác và được ép, đúc thành khuôn, mặt đáy của bánh có khắc các hình chữ Thọ, Phúc, Lộc,…
Bánh in thường được thờ trên bàn thờ tổ tiên ngày cúng tất niên hay để trong các hộp mứt mời khách ngày Tết, bánh tháp được kết từ nhiều bánh in nhỏ dùng thờ cúng Phật, bánh nếp có khắc hình hoa sen ăn thơm, dẻo thường được đặt trên các bàn cúng tối 30 Tết…
Kẹo lạc
Ngày xưa chẳng có socola ngon ngậy, trẻ em thời ấy chỉ mong Tết về để được cầm trên tay miếng kẹo lạc. Đây cũng chính là thức quà giản dị không thể thiếu trên khay bánh kẹo Tết cổ truyền xưa. Đĩa kẹo lạc với độ giòn, ngọt, bùi đặc trưng, dùng cùng tách trà nóng trong cái se lạnh đầu năm còn gì bằng? Những câu chuyện từ đó mà cũng bắt đầu rôm rả.
Nào có máy móc, kẹo lạc ngày xưa được làm thủ công bằng tay, pha đường, mang đun cho đến khi nào có được màu nâu cánh gián đẹp mắt thì bắt đầu mang đi trộn lạc. Để có kẹo như thành phẩm, người ta mang kẹo lạc đi cán mỏng rồi cắt thành khối dài, vuông tùy ý.
Chè Lam
Với nhiều đứa trẻ Việt hiện đại, chè Lam có lẽ là cái tên quá đỗi xa lạ nhưng với những đứa trẻ ngày xưa, chè lam lại là thức quà Tết đáng mơ ước. Chè Lam được người ta nhớ đến bởi sự hấp dẫn của gạo nếp dẻo thơm, lạc vừng thơm bùi, mía đường ngọt thanh quyện vào nhau ăn mãi chẳng thấy ngán.
Mứt dừa
Không như Tết hiện đại với hàng trăm nghìn loại mứt quả, trẻ em ở Tết xưa chỉ tha thiết nhớ món mứt dừa được xao bởi bàn tay khéo léo của các mẹ, các dì. Là thức quà không thể thiếu trên mâm mứt Tết, mứt dừa đến nay vẫn chứng tỏ được sức hấp dẫn của mình. Mứt dừa vừa dễ làm, vừa dễ ăn, nên trở thành hương vị đặc trưng ngày Tết. Những ngày cuối nặm cận kề, dù có bận rộn đến mấy, mẹ cùng con gái cũng tranh thủ buổi chiều rảnh rỗi sên những nồi mứt dừa, chuẩn bị cho khay bánh kẹo đãi khách.
Kẹo trứng chim
Những người trưởng thành thế hệ 8X, 9X ngày nay hẳn không thể nào quên khay bánh kẹo tuổi thơ đầy ắp những viên kẹo lạc bọc đường trắng, nhỏ và tròn như trứng chim. Chính vì vẻ ngoài đặc biệt mà những viên kẹo lạc bọc đường này có tên là kẹo trứng chim. Viên kẹo ngọt lịm, nhỏ nhắn, gắn liền với ký ức ngày Tết rộn ràng của biết bao người, khi xưa được ông bà dúi vào túi áo những vốc kẹo trứng
Mứt hạt sen
Cũng giống như mứt dừa, mứt hạt sen thanh tao như ngọt ngào chưa bao giờ phai mờ trong ký ức về khay bánh mứt của những năm tháng cũ. Mứt hạt sen hay mứt sen trần là thức quà không thể thiếu bên ấm trà đón khách mỗi dịp Tết đến xuân về. Mứt sen thanh nhã được chế biến cũng khá cầu kỳ. Hạt sen được phơi khô rồi đem ninh thật nhừ, sau đó ngào đường cho đủ ngấm hoàn toàn vào viên sen. Mỗi viên mứt sen ngọt sắc, mang màu vàng ươm mới chuẩn vị.
Hạt dưa
Tết xưa không bị ảnh hưởng nhiều bởi các thiết bị công nghệ thông minh như ngày nay nên mọi người thường rôm rả trò chuyện. Vì vậy, những đĩa hạt dưa không thể thiếu được để làm đầu câu chuyện. Ngày nay, nào là hạt điều, hạt dẻ cười, hạt óc chó… đa dạng cho các mẹ lựa chọn bày trên khay bánh kẹo Tết. Nhưng khi xưa, chỉ cần đĩa hạt dưa vỏ đỏ thôi cũng đủ để thấy Tết về rộn ràng.
Dạo một vòng nhìn về khay bánh mứt Tết xưa, thấy nhiều thứ vẫn còn giữ nguyên giá trị. Trong văn hóa và tiềm thức người Việt, khay bánh mứt Tết truyền thống chưa bao giờ mất đi, bởi chúng gắn liền với ký ức và kỷ niệm.
Sưu tầm
